Wie Ayreon noemt in gezelschap van progressieve rock en metal fans, kan al snel een heel verhaal verwachten over een van de muzikale helden in het genre: Arjen Anthony Lucassen.
Deze 65-jarige heeft inmiddels ruim 34 uur aan muziek uitgebracht in de diverse projecten, waarvan Ayreon slechts één onderdeel is. Juist dit project is 30 jaar geleden gestart met de titel ‘The Final Experiment’. Gelukkig was dat niet de echte finale, want 30-jaar na dato is het project nog steeds heel levendig.
Natuurlijk kan dit jubileum niet ongezien worden gepasseerd en dus staat Arjen met maar liefst acht muzikanten en twaalf vocalisten (inclusief hemzelf) in een vijfmaal stijf uitverkochte zaal van 013 in Tilburg. En dat allemaal in slechts drie dagen tijd! Net als in 2017, 2019 en 2023 is de stad compleet in Ayreon-stijl omgetoverd: overal vlaggen, posters en fans, maar ook een heuse Ayreon-camping, Ayreon-bier, een pop-up store en zelfs Ayreon-karaoke. Voor wie dat nog niet genoeg is, kan ook een opname van het laatste concert bekeken en beluisterd worden in Pathé én zijn er allerlei solo-optredens van verschillende vocalisten en after party’s gedurende het weekend (hierover later meer op onze site).
Wij bezoeken op zaterdagavond de voorstelling: zelfs in het slechte weer staan mensen al uren in de rij voordat de zaal opengaat – tegen de gebouwen aangeplakt voor een beetje beschutting tegen de regen – om een goed plekje te bemachtigen. Uiteraard zijn er eerst een bescheiden aantal VIPS, die een uurtje eerder de zaal in mogen. De rij is al snel enkele honderden meters lang. Tijdens het wachten worden de fans muzikaal toegezongen en komt zelfs een van de zangers van deze avond – de vaak terugkerende Damian Wilson – de lijn inspecteren en mensen persoonlijk begroeten.
Eenmaal binnen vult de zaal zich rustig en neemt de spanning al snel toe. Zanger Mike Mills stapt tussen de gordijnen door en vraagt het publiek vriendelijk om geen spoilers te geven, gezien er nog meer mensen de show zullen gaan zien de komende dagen. Een bericht waar overigens goed gehoor aan wordt gegeven, want je ziet de hele avond maar zelden een telefoon op het podium gericht!
De gordijnen gaan open en het enorme scherm gaat aan. Dit scherm brengt de hele avond prachtige visuals van hoge kwaliteit, perfect passend bij de muziek. De ‘Dream Sequencer’ (voor de niet Ayreon-kenners, dit is een vaak terugkerend computerprogramma in de verhalen) wordt gestart en een holografische Irene Jansen begroet het publiek en neemt ons deze avond mee door ‘An Amazing Flight Through Time’. Naast deze taak verzorgt zij samen met Marcela Bovio de hele avond de achtergrondzang en zingt ze zo nu en dan ook frontstage een aantal nummers mee.
Deze avond is in twee acts verdeeld. De eerste bestaat uit dertien nummers die nog nooit eerder live zijn gespeeld. Doordat de nummers uit alle tijden en albums van de rijke discografie komen, bestaat deze niet uit één verhaal (Ayreon maakt concept platen met een verhaal), waardoor het elke keer een verrassing is wat er gaat komen. Hierdoor is het voor het publiek extra mooi als er iets wordt gespeeld wat ze niet hadden verwacht.
De tweede act bestaat uit elf echte klassiekers. Sommigen zijn inmiddels al zo vaak ten gehore gebracht dat ze bijna grijs gespeeld zijn, maar het hindert het publiek niet; de toeschouwers genieten en dat laten ze blijken ook.
Elke keer wanneer een van de vocalisten het podium betreedt, wordt deze met naam op het scherm aangekondigd. Helaas geldt dat niet voor de instrumentalisten, met uitzondering van Joost van den Broek (de rechterhand van Arjen en ook toetsenist ), maar bij deze zetten wij ze in de spotlights. De hele show staan zij onvermoeibaar op het podium en dat vijf keer in dit lange weekend. Met Timo Somers en Ferry Duijsens op de gitaren en Johan van Stratum op de bas staat er frontstage een stevige line-up. Drummer Ed Warby staat op een verhoging wat meer verscholen achter een enorme drumkit, maar zijn bijdrage is zeer herkenbaar. Dat laatste geldt ook voor het “klassieke ensemble” gevormd door Jeroen Goossens op allerlei blaasinstrumenten, Jurriaan Westerveld op Cello en violist Ben Mathot. Voor de Ayreon fans zijn deze helden maar wat bekend, want ze hebben allemaal al eerder het podium met Arjen mogen delen.
Dat geldt ook voor de meeste vocalisten, maar toch willen we Jermain van der Bogt, beter bekend als Wudstik, belichten. Nadat een paar week geleden een schokkend bericht werd gedeeld dat Edward Reekers ongeneeslijk ziek is moest hij tot grote spijt van Arjen (en vele mensen met hem) worden vervangen. Wudstik had vervolgens slechts twee weken de tijd om in deze grote voetsporen te treden, en daar slaagt hij zeer goed in. Met een eigen Wudstik sound en zijn energie laat hij echt zien van een hoge kwaliteit te zijn.
Ook Dino Jelusick – die voor het eerst het Ayreon-podium mocht beleven – heeft een dijk van een stem en met name de zware nummers gaan hem zeer goed af. Het vocale deel past perfect in elkaar en daarom is het des te meer jammer dat Maggy Luyten haar stem het laat afweten tijdens haar tweede nummer. Iets wat je iemand niet gunt. Het is echt noemenswaardig dat ze gewoon doorgaat – met hese stem – en vooral haar energie is en blijft besmettelijk daarbij, per slot van rekening: “The show must go on”.
Met nog een lange, maar vooral grappige speech, sluit de recent in de Orde van de Nederlandse Leeuw geridderde, sir Arjen Anthony Lucassen, de avond af. Nou ja niet voordat er toch nog een paar toegiften worden gespeeld. Het publiek gaat de hele avond uit zijn dak. 013 is op z’n kop gezet en kan weer worden klaargemaakt voor de volgende show!
© D.G. Nijveldt
